Takiyüddin el-Rasid, 1526 yılında Şam’da doğdu. İslam dünyasının Osmanlı İmparatorluğu’na olan geniş yayılımı sırasında, özellikle bilim ve matematik alanlarında yetenek gösteren bir bilim insanı olarak öne çıktı. İstanbul’da Şehzadebaşı Rasathane’sinde çalışmalarına başladı ve Osmanlı İmparatorluğu’nda astronomi, matematik ve mühendislik alanlarında önemli katkılarda bulundu.
Takiyüddin’in en bilinen başarılarından biri, Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk rasathanesini kurmasıdır. Bu rasathane, gözlemler yapmak ve astronomik hesaplamalar gerçekleştirmek için kullanıldı. Takiyüddin, rasathane üzerinden Güneş, Ay ve diğer gök cisimleri üzerine detaylı çalışmalar yaptı.
Eserleri:
Takiyüddin el-Rasid’in eserleri arasında önemli matematiksel ve astronomik metinler bulunmaktadır. İşte onun bazı önemli eserleri:
- “Şehinşah-ı Cihan” (1551): Bu eser, astroloji ve astronomi alanındaki temel prensipleri içeren bir kitaptır.
- “Şakâ’ik-ı Nu‘mâniye” (1559): Bu eser, trigonometri ve geometri ile ilgili bilgiler içermektedir.
- “Zij-i Sultani” (1560): Osmanlı İmparatorluğu için özel olarak hazırlanan bu eser, astronomik tablolar ve cetveller içermektedir. İstanbul Rasathanesi’nde kullanılmıştır.
- “Mizan al-Hikmah” (1574): Bu eser, genel bir bilim kitabıdır ve matematik, fizik, astronomi ve tıp alanlarında bilgiler içermektedir.
Kronolojisi:
1526: Takiyüddin, 1526 yılında Şam’da doğdu.
1543: Takiyüddin, İstanbul’da Şehzadebaşı Rasathane’sinde astronomi ile ilgili çalışmalara başladı.
1551: Takiyüddin’in “Şehinşah-ı Cihan” adlı eseri, astronominin temel prensiplerini içeren önemli bir astroloji kitabı olarak yayımlandı.
1553: Takiyüddin, Osmanlı İmparatorluğu’nun ilk rasathanesini kurdu. Burada gözlemler yaparak güneş, ay ve diğer gök cisimleri üzerine çalışmalar yaptı.
1559: Takiyüddin, “Şakâ’ik-ı Nu‘mâniye” adlı eserini kaleme aldı. Bu eser, trigonometri ve geometri üzerine bilgiler içermektedir.
1560: Takiyüddin’in “Zij-i Sultani” adlı eseri, Osmanlı İmparatorluğu için bir astronomi cetveli olarak hazırlandı ve İstanbul’daki rasathanede kullanıldı.
1561: Takiyüddin, Ay’ın hareketleri üzerine yaptığı gözlemlerle, Ay’ın yılda 10.8 gün kayma yaptığını keşfetti. Bu, dönemin Avrupa astronomlarının benzer çalışmalarından önce yapılan bir keşiftir.
1574: Takiyüddin’in “Mizan al-Hikmah” adlı eseri, matematik, fizik, astronomi ve tıp alanlarını içeren genel bir bilim kitabıdır.
1580: Takiyüddin’in İstanbul Rasathanesi’nde yaptığı gözlemler, Jüpiter’in en büyük uydusu olan Ganymede’in gözlemlendiği ilk kayıtlardan birini içermektedir.
1585: Takiyüddin, 59 yaşında İstanbul’da hayatını kaybetti.
